Księgi metrykalne obecnie zaginione z terenu dieceji przemyskiej

Temat nie powiązany z główną linią bloga, jednakże w pewien sposób tłumaczy dlaczego spisy poddanych często pozostają jedyną możliwością na poznanie genealogii przodków na terenie podkarpacia.

Dopisane 21 kwietnia 2025

Kwerendy trwają, obecnie skupiam się na sprawdzeniu archiwów rosyjskich odnośnie materiałów potencjalnie zagarniętych przez Armię Czerwoną w Janowicach Wielkich/Miedziance. Negatywne wyniki oficjalnego zapytania z :

„ROSYJSKIE PAŃSTWOWE ARCHIWUM HISTORII SPOŁECZNO-POLITYCZNEJ” (RGASPI)

W odpowiedzi na Pana zapytanie skierowane do RGASPI w sprawie dostępności dokumentów dotyczących działalności genealogicznej instytucji Sippenstelle Krakau, działającej w latach 1939–1945 w dystrykcie krakowskim Generalnego Gubernatorstwa, informujemy, co następuje:

Dokumenty Sippenstelle Krakau nie wpłynęły do RGASPI na przechowanie. W RGASPI przechowywana jest część dokumentów nazistowskich Niemiec, wywiezionych do ZSRR po II wojnie światowej. Są to głównie materiały obserwacyjne służb specjalnych Niemiec, Francji, Austrii, Polski itd., dotyczące działalności Kominternu, jak również działalności organizacji komunistycznych, socjaldemokratycznych, robotniczych, związkowych, młodzieżowych oraz innych ruchów opozycyjnych w różnych krajach świata, w tym również działalności poszczególnych przedstawicieli tych ruchów. Dokumenty przechowywane są w ramach inwentarza nr 9 zespołu 458, są zeskanowane i dostępne online:
https://rgaspi-458-9.germandocsinrussia.org/ru/nodes/1-kollektsiya-dokumentov-spetssluzhb-germanii-1912-1945-gg-rgaspi-fond-458-opis-9

Informujemy również, że część wywiezionych dokumentów nazistowskich Niemiec została przekazana do Państwowego Archiwum Federacji Rosyjskiej i Centralnego Archiwum Ministerstwa Obrony Rosji. Zeskanowane dokumenty niemieckich trofiejnych kolekcji są dostępne online:
https://germandocsinrussia.org/ru/nodes/1-rossiysko-germanskiy-proekt-po-otsifrovke-trofeynyh-kollektsiy

Z poważaniem,
Zastępca dyrektora
M.S. Astachowa

„PAŃSTWOWE ARCHIWUM FEDERACJI ROSYJSKIEJ” (GA FR) 

W odpowiedzi na Pana zapytanie dotyczące poszukiwania dokumentów związanych z działalnością Sippenstelle Krakau informujemy, że w elektronicznej bazie danych GA FR, w tym wśród niemieckich dokumentów trofiejnych z zespołu R-7021 „Nadzwyczajna Państwowa Komisja do Ustalania i Badania Zbrodni Niemiecko-Faszystowskich Okupantów…” (ЧГК), nie znaleziono interesujących materiałów.

Dla dalszego poszukiwania informacji zalecamy zwrócenie się do Rosyjskiego Państwowego Archiwum Wojskowego (RGWA) (125212, Moskwa, ul. Admirała Makarowa 29, e-mail: rgva_rf@mail.ru) oraz Centralnego Archiwum Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej (CAMO FR) (142100, obw. moskiewski, Podolsk, ul. Kirowa 74).

Z poważaniem,
Zastępca dyrektora
L.N. Malaszenko

Kwerendy w RGWA oraz CAMO FR trwają.

Dopisane 5 stycznia 2025

W aktach osobowych Waltera Slawika, IPN GK/94 4927 odnalazłem mały przyczynek dotyczący zawartości transportu z 12 września 1944 z Krakowa do Janowic.

tłumaczenie:

Wysłanie 2 skrzyń zawierających formularze urzędu genealogicznego zostało zrealizowane 12 dnia miesiąca jako przesyłka towarowa [dotyczy to transportu z 12 września 1944, Transport 2 skrzyń z Krakowa do Janowic na rzecz Sippenstelle Krakau, masa 297 kg, transport dotarła do celu 20 września 1944.]. Ostatni transport metryk został wykonany przez Kassbachera. Według telegramu, z powodu braku miejsca przechowywanie nie mogło odbyć się w garbarni Moll, lecz skrzynie zostały umieszczone w firmie spedycyjnej Ghorausch [winno być Thorausch]. Proszę o skontaktowanie się w tej sprawie z firmą spedycyjną.

 Dopisane 27 września 2024

 Akta o sygnaturze:

IPN GK/94 6992 - transport ksiąg metrykalnych (w tym akta z Warszawy),

IPN GK/94 7026 - rachunki za transport metryk (w tym list przewozowy) do Brzegu,

IPN GK/94 7161 - rachunki urzędu Sippenstelle w Janowicach (w tym listy przewozowe frachtu).

Dopisane 17 września 2024

Moja prezentacja na Geneami 11 w Brzegu: 

https://drive.google.com/file/d/1PlFLkuxoK0RIC0uLc17o3aB2jvGXbJqB/view?usp=sharing

Dopisane 16 września 2024

Chronologiczny spis wydarzeń dotyczących transportów ksiąg metrykalnych do Sippenstelle Krakau z siedzibami w Krakowie, Rabce Zdrój oraz Janowicach, zapewne niepełny.

21 stycznia 1944

Transport ze Lwowa do Krakowa na rzecz Sippenstelle Krakau, zawiera 4 skrzynie z metrykami:

rom. Kath Bruckental, Cieszanow, Dublany, Grodek Jagiellonski; rom. Kath Felizienthal, Kobylnica-Fehlbach; rom. Kath Kaiserdort, Konigsau, Uhnow; rom. Kath. Munchenthal, Ludwikowka, Weissenberg, Felizienthal, Gródek Jag. Kamionka Strum., Podhayce.

31 stycznia 1944

Transport ze Lwowa do Krakowa na rzecz Sippenstelle Krakau, zawiera 22 skrzynie z metrykami:

rom. Kath Grodek Jagiellons, Kamionka Strum, Bóbrka, Bolechow, Dolina, Kalusch, Kobylnica, Muzylowice, Olesko, Rodatyce, Sokołowka, Swirz, Uhnow, Weissenberg, Winniki, Zimna Woda, Podhajczyki, Zeldec; jud. Rawa Ruska, Niemirow, Lubycza, Lubczow; jud. Lubycza, Uhnow, Oleszyce; jud. Sokal; jud. Sokal?; jud. Tartakow, Busk, Raziechow, Kamionka Strum, Wtkow Nowy; jud. Brzeżany; jud. Rohatyn, Burstyn; jud. Kozowa, Narajów; jud. Czortków; jud. Chorostków, Probużne, Jagielnica, Ułaszkowce; jud. Borszczow, Monasterzyska, Koyczynce; jud. Buczacz, Skała, Mielnica; jud. Zólkiew; jud. Jaworów; jud. Mostywielkie, Wielkie Oczy, Sądowa Wisznia, Huseakow, Stanislau; jud. Krakowiec, Rudki, Bóbrka, Janow; jud. Komarno, Grodek Jag.; jud. Jaryczow Nowy, Szczezec, Zniesienie, Winniki; jud. Winniki; jud. Stryj; jud. Stryj, Skole, Turka, Drobohycz; jud. Lysiec, Bohorodczany, Talicz, Solotwina, Jezupol, Mariampol

6 luty 1944

Transport ze Lwowa do Krakowa na rzecz Sippenstelle Krakau, zawiera metryki:

jud.  miasto Lwów, oraz rom.-kath powiat Tarnopol

25 luty 1944

Transport ze Lwowa do Krakowa na rzecz Sippenstelle Krakau, zawiera 2 skrzynie z metrykami:

jud. Witkow Nowy, Radziechow, Toporow; jud. Stojanow, Szczurowiece, Lopatyn

16 marca 1944 (dotarł 12 kwietnia 1944)

Transport z Lublina do Krakowa (?) na rzecz Archiwum Państwowego Kraków 7 skrzyń z metrykami parafi ewangelickich dystryktu lubelskiego.

16 marca 1944 (dotarł 12 kwietnia 1944)

Transport z Lublina do Rabki-Zdrój na rzecz Sippenstelle Krakau, 6 skrzyń z żydowskimi metrykami dystryktu lubelskiego.

21 marca 1944

Transport ze Lwowa do Krakowa na rzecz Sippenstelle Krakau, zawiera 13 skrzyń z metrykami i materiałami biurowymi:

Rom. Kath. Pfarrant Mariahilf kr. Kolomea; Registratur der Matrikenstelle;  Rom. Kath. Kirchebucher der Diozese Przemysl, soweit się bisher, Rom. Kath. […] der Diozese Przemysl  -alte Jahrgange; Buromaterial; Schreibmaschine der Matrikenstelle; Akten Karten Buromaterial; Judenakten der Irrenanstalt Kuparow; Jud. Matriken […] aus dem Kreise Brzezany.

maj (?) 1944

Transport ze Lwowa do Rabki-Zdrój na rzecz Sippenstelle Krakau, zawiera żydowskie metryki ze Lwowa

24 maja 1944

Transport ze Lwowa do Rabki-Zdrój na rzecz Sippenstelle Krakau, zawiera duplikaty ksiąg rzymsko- i greko-katolickich.

26 maja 1944

Transport ze Lwowa do Rabki-Zdrój na rzecz Sippenstelle Krakau, zawiera księgi metrykalne rzymsko- i greko-katolickie.

1 lipca 1944 (do Krakowa przybył 8 lipca 1944)

Transport z Lublina do Krakowa(?) na rzecz Sippenstelle (Kraków Uniwersytecka 13) 27 skrzyń zawierających księgi metrykalne okręgu lubelskiego.

10 sierpnia 1944

Transport metryk z Krakowa do Krummhübel-Brückenberg

1 września 1944

Transport 11 skrzyń na rzecz Sippenstelle z punktu zbiorczego w Brzegu do Janowic (prawdopodobnie pałac Schaffgotschów). Waga 1001 kg, transport dotarł 5(?) września 1944 do Janowic.

5 września 1944

Transport ksiąg metrykalnych z Krakowa do punktu zbiorczego w Brzegu (prawdopodobnie garbarnia Moll), masa 7000 kg, transport dotarł do Brzegu 9 września 1944.

7 września 1944

Transport 9 skrzyń z Krummhübel-Brückenberg do Janowic na rzecz Sippenstelle Krakau punkt ewakuowany w Janowicach. Waga 472 kg, transport dotarł 8 i 9 września do Janowic.

7 września 1944

Transport zlecony przez Sippenstelle Krakau punkt ewakuowny w Janowicach z  Krummhübel-Brückenberg na rzecz Karla Teske, 62 kg. Zawartość opisana jako "Kiegswichtiges Schriftgut" [materiały istotne dla wojny?].

12 września 1944

Transport 2 skrzyń z Krakowa do Janowic na rzecz Sippenstelle Krakau, masa 297 kg, transport dotarła do celu 20 września 1944.

18  i 19 września 1944

Transport 33 skrzyń z Brzegu (garbarnia Moll?) do Janowic na rzecz Sippenstelle Krakau punkt ewakuowany w Janowicach, ładunek dotarł na miejsce 23 września 1944 roku, masa 3439 kg.

9 października 1944

Transport „rzeczy po opróżnieniu lokalu” z Rabki-Zdrój do Janowic na rzecz Sippenstelle Krakau punkt ewakuowany w Janowicach, transport dotarł na miejsce 16 października 1944.

11 października 1944

Transport 3 skrzyń (materiały biurowe) z Krakowa do Janowic na rzecz Sippenstelle Krakau punkt ewakuowany w Janowicach, transport dotarł na miejsce 21 października 1944, masa 290 kg.

11.10.44

Do
Rządu Generalnego Gubernatorstwa,
Głównego Wydziału Administracji Wewnętrznej
Wydział Spraw Ludnościowych i Opieki Społecznej - Urząd Rodzinny -
(8) tymczasowo w Jannowitz/Riesengebirge
Zamek

Niniejszym informuję, że dziś 3 skrzynie zostały wysłane frachtem na powyższy adres.
Zawartość skrzyń jest następująca:
Skrzynia nr 1: formularze
Skrzynia nr 2: akta
Skrzynia nr 3: aparat telefoniczny

• 10 sztuk kałamarzy
• 3 dziurkacze
• 6 żarówek
• różne formularze
• reszta książek z pokoju Buji.

Nie mogliśmy wysłać materiałów biurowych, ponieważ sami mamy ich niewiele na własne potrzeby. Możecie ewentualnie poprosić o ich wysłanie z naszych skrzyń przechowywanych w Brzegu. Koce również nie są dostępne.

 

12 października 1944

Materiały metrykalne Sippenstelle wywóz z Brzegu do Janowic, dotarły na miejsce 29 października 1944.

17 października 1944

Transport 10 skrzyń zawierających metryk zapewne ewangelickie, według korespondencji także Warszawy i Pilicy, wysłany z Piotrkowa, na miejsce do Janowic dotarł 29 października 1944 roku, waga 1015 kg.

Po 12 stycznia 1945

Transport wagonu z aktami metrykalnymi z Janowic do Coburga, na miejsce dotarł w połowie marca 1945.

 

Dopisane 8 sierpnia 2024

Ewakuowaną placówkę Sippenstelle w Janowicach Wielkich utworzono już w sierpniu 1944 roku, przewóz akt z Krakowa do Janowic zapewne miał miejsce też w sierpniu 1944. Tym samym wydaje się, że z Krakowa do Janowic w sierpniu 1944 wywieziono akta i metryki z Sippenstelle Krakau, także w sierpniu 1944 z Rabki Zdrój do Brzegu wywieziono akta które do Rabki wywieziono ze Lwowa w maju 1944 a także część (tylko jaką?) akt z Sippenstelle Krakau które trafiły do Rabki pomiędzy połową kwietnia 1944 a lipcem 1944. 

Pracownicy Sippenstelle w placówce w Janowicach (od sierpnia 1944): 

• Walter Slawik (od 10 sierpnia 1944 w Janowicach) - kierownik; 
• Aleksander Cyganiuk - obywatel Rumunii; 
• Margarete Niedobetzki; 
• Stefanie Polijowski (od 28 sierpnia 1944 w Janowicach); 
• Rudolf Spichale (6 sierpnia 1944 przeniesiony do ewakuowanej placówki Sippenstelle w Karpaczu); 
• Michael Tarnowiecki (ur 3 luty 1891), obywatel Rumunii, od 2 września 1944 w Janowicach; 
• Iftemij Trufyn, obywatel Rumunii (ur. 16 września 1914).
  

Dopisane 7 czerwca 2024

Zbiór materiałów z korespondencji Dyrekcji Archiwów GG, Reichsippenamtu oraz VoMi z jesieni 1944 - dotyczy ksiąg metrykalnych przechowywanych w garbarni Moll w Brzegu po wywiezieniu z Krakowa [w sierpniu 1944, zapewne pomiędzy 2 sierpnia a 5 sierpnia 1944]:

https://drive.google.com/file/d/1_XXj53p-qg2FdxNgNtaxnFTbOEhu5qPI/view?usp=sharing

W sierpniu 1944 przygotowywano nową siedzibę Sippenstelle Krakau w hotelu Rubezahl w Karpaczu (wysyłano tam na delegację pracowników BuFu) - jest to zgodne z informacjami Maxa Kassbachera przekazanymi pracownikom polskim archiwum w sierpniu 1944 (po wojnie ks dr Kwolek miał także taką wiedzę). Jednocześnie po 2 sierpnia 1944 akta większości urzędów GG przewożono do punktu zbiorczego utworzonego w garbarni w Brzegu [garbarnia Moll w Brzegu].

Z nieznanych mi powodów wydaje się, że nie udało się utworzyć nowego punktu BuF/Sippenstelle w Karpaczu [hotel Rubezahl] - akta metrykalne zostały "porzucone" w Brzegu  nawet po oficjalnym zamknięciu punktu zbiorczego początkiem października 1944. Fakt ten spowodował wymianę notatek służbowych między Deutche Mittlestelle, Reichsippenamtem oraz  Zarządem Archiwów. Na początku stycznia 1945 dyrektor archiwów GG napisał do przełożonego, że ma nadzieje że akta z Brzegu udało się przewieźć do Cieplic [teoretycznie nowa siedziba BuF? taki zapewne był plan, jak jednak wiemy duża część akt w Brzegu pozostał do 1946] Pozostaje pytanie jakie akta wywiózł do Coburga Weirauch - czy były to akta które pozostały po sierpniu 1944 w Krakowie czy też zabrał "po drodze" z Krakowa przez Brzeg jeden wagon akt z tych w Brzegu składowanych?

Informacje powoli układają się w spójną historię.

Dopisane 31 maja 2024

Kolejny materiał potwierdza, że z Krakowa metryki wywieziono w sierpniu 1944 roku do punktu zbiorczego wywożonych akt z GG w Brzegu. Akta te były tam przechowywane w złych warunkach na co zwraca uwagę służba archiwalna GG. Jeśliby przyjąć, że metryki przemyskie były wywiezione do Brzegu w sierpniu 1944 i biorąc pod uwagę, że nie znaleziono ich tamże w 1946 roku, to można postawić hipotezę, że być może późną jesienią 1944 zostały [może z innymi materiałami] przewiezione w lepsze miejsce przechowania.

 

Tym samym aktualizuję informacje chronologiczne:

• Sierpień 1944 [zapewne przed 25 sierpnia] – wywóz akt z Sieppenstelle Krakau do Brzegu [nie wiem nadal czy wśród tych akt były "metryki przemyskie"]. Akta [całość, lub ich część] zostały odkryte we w 1946 roku przez polskie służby archiwalne w Brzegu
  
• Styczeń 1945 – drugi wywóz akt metrykalnych z Krakowa przed wkroczeniem Armii Czerwonej do miasta [jeden wagon akt];  
• Styczeń 1945 – nowa, tymczasowa i krótkotrwała, siedziba Sippenstelle, Janowice Wielkie
• Marzec 1945 – jeden wagon z aktami Sippenstelle Krakau dociera do Coburga
• Listopad 1945 – raport wywiadu 3 armii USA o aktach metrykalnych znajdujących się w Coburgu
• Marzec 1946 – zlecenie transportu materiałów metrykalnych z Coburga do punktu zbiorczego „Monuments Fine Arts and Archives” w Bambergu
• 20 Marzec 1946 – Lt. Albright dwoma ciężarówkami przewozi materiały metrykalne z Coburga do Norymbergi
• 21 Marzec 1946 – Lt. Albright dwoma ciężarówkami przewozi resztę materiałów
• Maj 1946 – transport restytucyjny  K. Estreichera dociera z Norymbergi do Krakowa, wśród materiałów 68 skrzyń metryk Sippenstelle Krakau
• Listopad 1946 – żądanie strony polskiej o  80 skrzyń metryk znalezionych w Coburgu
• Luty 1947 – przesłanie informacji stronie polskiej o przekazaniu metryk znalezionych w Coburgu do punktu zbiorczego w Bambergu

Dopisane 30 maja 2024

Dodatkowe materiały dotyczące Brzegu [gdzie w 1946 odkryto księgi metrykalne wywiezione z Krakowa]. Przed październikiem 1944 utworzono  tam skład przejściowy archiwaliów wywożonych z Krakowa. W październiku był on likwidowany i akta przewożono z Brzegu do Drezna - były opóźnienia w transporcie [firma spedycyjna Thoreusch]. Można wyciągnąć następujące wnioski:

a) akta z Krakowa w sierpniu 1944 częściowo wywożono do Brzegu;

b) część tych akt w Brzegu pozostała (odkrycie w 1946), część wywieziono do Drezna (być może w inne miejsca także).

Zgrubne tłumaczenie:

Informuję, że byłem w Brzegu 25 października 1944 roku. Panna Altenhövel od 15 października 1944 nie pracuje już w Brzegu. Likwidacja obozu przejściowego w Brzegu jest kontynuowana przez pracownika Galewskiego. Choć jest bardzo zatłoczony, istnieje jednak możliwość, że te skrzynie mogą się tam jeszcze znaleźć. Zleciłem, aby w przypadku odnalezienia poszukiwanych skrzyń natychmiast powiadomić dyrekcję archiwów w Berlinie-Dahlem.

Skrzynie wysłane do Drezna z materiałem dotyczącym historii współczesnej znajdują się również jeszcze w Brzegu. W związku z tym osobiście natychmiast ponownie skontaktowałem się z firmą spedycyjną Thoreusch i poprosiłem o jak najszybsze wysłanie tych skrzyń. Obiecano mi również, że transport zostanie przeprowadzony jeszcze w tym tygodniu.

Skrzynie przeznaczone do Berlina z materiałami biurowymi, według informacji pana Galewskiego, zostały wysłane około 14 dni temu.

Przywiozłem ze sobą z powrotem walizkę pełną materiałów piśmiennych, w tym również teczkę na podpisy. Papier firmowy i koperty z napisem "Regierung des GG." w ogóle nie są dostępne w Brzegu. Małe koperty nie były dostępne w MET w tym momencie, ale powinny wkrótce znów być dostępne.

Dopisane 14 maja 2024

Po analizie oryginałów zeznań złożonych przez L. Weiraucha oraz jego sekretarkę Ernę Schnorrenpfeil (nazwisko panieńskie Hampel) rewiduję chronologię  [z notatki z 22 września 2023]. Z Krakowa metryki wywożono co najmniej w dwóch transportach, w sierpniu 1944 oraz styczniu 1945. Nadal nie wiem w którym transporcie znajdowały się „metryki przemyskie”, sierpniowym 1944 czy styczniowym 1945.

Chronologia [stan wiedzy na 14 maja 2024]:

• Sierpień 1944 [zapewne przed 25 sierpnia] – wywóz akt z Sieppenstelle Krakau „do Rzeszy”, Max Kassbacher w prywatnej rozmowie mówi, że do Karpacza. Prawdopodobnie wywożone są w większości akta które w maju 1944 zdeponowano w Rabce Zdroju. Prawdopodobnie akta wywiezione w sierpniu 1944 z Krakowa odkryto w 1946 roku w Brzegu na Śląsku.
• Styczeń 1945 – drugi wywóz akt metrykalnych z Krakowa przed wkroczeniem Armii Czerwonej do miasta [jeden wagon akt];  
• Styczeń 1945 – nowa, tymczasowa i krótkotrwała, siedziba Sippenstelle, Janowice Wielkie
• Marzec 1945 – jeden wagon z aktami Sippenstelle Krakau dociera do Coburga
• Listopad 1945 – raport wywiadu 3 armii USA o aktach metrykalnych znajdujących się w Coburgu
• Marzec 1946 – zlecenie transportu materiałów metrykalnych z Coburga do punktu zbiorczego „Monuments Fine Arts and Archives” w Bambergu
• 20 Marzec 1946 – Lt. Albright dwoma ciężarówkami przewozi materiały metrykalne z Coburga do Norymbergi
• 21 Marzec 1946 – Lt. Albright dwoma ciężarówkami przewozi resztę materiałów
• Maj 1946 – transport restytucyjny  K. Estreichera dociera z Norymbergi do Krakowa, wśród materiałów 68 skrzyń metryk Sippenstelle Krakau
• Listopad 1946 – żądanie strony polskiej o  80 skrzyń metryk znalezionych w Coburgu
• Luty 1947 – przesłanie informacji stronie polskiej o przekazaniu metryk znalezionych w Coburgu do punktu zbiorczego w Bambergu

 

Dopisane 15 marca 2024

Podczas spotkania Małopolskiego Towarzystwa Genealogicznego 14 marca 2024 przedstawiłem skrótowo zebrane informacje dotyczące zaginionych ksiąg metrykalnych z terenu obejmującego parafie diecezji przemyskiej (w granicach sprzed 1939).

Link do prezentacji:

 https://drive.google.com/file/d/1RcksASwbFnEifqsrRQ7vec-WnJ31YM-4/view?usp=sharing

Dopisane 12 stycznia 2024

Raport z otwarcia wagonu numer 13 pociągu restytucyjnego Estreichera, spisany 2 maja 1946 roku w Krakowie. Stwierdza, że do Krakowa dotarło 68 skrzyń załadowanych w Norymberdze 26 kwietnia 1946 roku. Skrzynie zawierały akta z Coburga Raststrasse 9. Potwierdza to wysyłkę 68 skrzyń metrykaliów z Norymbergi oraz że były to akta metrykalne te znalezione w Coburgu.

 

Dopisane 28 grudnia 2023:

Paru czytelników zapytało, czy aby akta "przemyskie" nie zostały zdeponowane w Tyńcu a następnie wywiezione do ZSRR (Lwowa). W spisie akt zajętych przez sowietów w kwietniu 1945 roku w Tyńcu i wywiezionych do Lwowa brak jest  wymienionych akt metrykalnych, poniżej notatka sporządzona przez archiwistę Hejnosza, (zdjęcia akt z ANK).

Dopisane 22 września 2023:

W uzyskaniu prezentowanych poniżej wyników bardzo mi pomógł Sławomir T. Nowak.

 Udało się potwierdzić zeznania L. Weiraucha i jego sekretarki o przewiezieniu ksiąg metrykalnych z Krakowa do Coburga w 1945 roku. Tym samym można przyjąć, że także inne fakty dotyczące tej sprawy są prawdziwe w ich zeznaniach.

Chronologia:

• Sierpień 1944 – wywóz akt z Sieppenstelle Krakau „do Rzeszy”, Max Kassbacher w prywatnej rozmowie mówi, że do Karpacza
• Po sierpniu 1944 – nowa siedziba Sippenstelle Krakau, Janowice Wielkie
• Marzec 1945 – jeden wagon z aktami Sippenstelle Krakau dociera do Coburga
• Listopad 1945 – raport wywiadu 3 armii USA o aktach metrykalnych znajdujących się w Coburgu
• Marzec 1946 – zlecenie transportu materiałów metrykalnych z Coburga do punktu zbiorczego „Monuments Fine Arts and Archives” w Bambergu
• 20 Marzec 1946 – Lt. Albright dwoma ciężarówkami przewozi materiały metrykalne z Coburga do Norymbergi
• 21 Marzec 1946 – Lt. Albright dwoma ciężarówkami przewozi resztę materiałów
• Maj 1946 – transport restytucyjny  K. Estreichera dociera z Norymbergi do Krakowa, wśród materiałów 68 skrzyń metryk Sippenstelle Krakau
• Listopad 1946 – żądanie strony polskiej o  80 skrzyń metryk znalezionych w Coburgu
• Luty 1947 – przesłanie informacji stronie polskiej o przekazaniu metryk znalezionych w Coburgu do punktu zbiorczego w Bambergu

 

PDF z polskim żądaniem zwrotu:

https://drive.google.com/file/d/1n9XZYkMtLCdexCqFpGcoQBZVKvQQQPir/view?usp=sharing

Informacje z ANK dotyczące materiałów metrykalnych przywiezionych z Norymbergi w maju 1946 roku:

 

Możliwe scenariusze biorąc pod uwagę wymienione wyżej informacje to (od najbardziej prawdopodobnego):

a)     metryki „przemyskie” zaginęły w Coburgu w 1945 roku lub na początku 1946 roku;

b)   inne miejsce wywozu metryk – trzeci transport (Karpacz, wzmiankowany przez Maxa Kassbachera w sierpniu 1944 lub zupełnie inne miejsce);

c)   zniszczenie lub zrabowanie w trakcie transportu do Brzegu lub w trakcie przechowywania metryk w Brzegu – najmniej prawdopodobna możliwość - tworzę listę wszystkich ksiąg metrykalnych wywiezionych ze Lwowa by sprawdzić procentowy współczynnik strat (dla skrzyń numer 4, 5 oraz 32 wojnę przetrwało ponad 90% materiału - jak dotąd brak zidentyfikowania zniknięcia akt z całej skrzyni poza metrykami "przemyskimi").

Falsyfikacja hipotezy (A) poprzez dokładną kwerendę w aktach 3 armii USA (zwłaszcza odszukanie raportu z 24 listopada 1945, i być może innych związanych z przesłuchaniem L. Wieraucha przez CIC). Falsyfikacja hipotezy (B) kwerenda Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze oraz ewentualnie akta AP Wrocław o. Jelenia Góra. Kwerendy uzupełniające w AAN.

Uzyskane wiadomości, w skrócie:

Ustalenie miejsca wywozu (jednego z miejsc?) metryk z Krakowa do Coburga, oraz ustalenie faktu przetrwania materiału metrykalnego (prof. B. Musiał założył, że L. Weirauch kłamał i metryki zniszczył B. Musiał, Deutsche Zivilverwaltung und Judenverfolgung im Generalgouvernement, 1999, strona 322). Co najmniej jedna skrzynia z aktami nie została przez Amerykanów zwrócona stronie polskiej, istnieje  niezgodność 68 skrzyń zwrócono – według niektórych dokumentów (żądanie strony polskiej z listopada 1946)  znaleziono 80 skrzyń.

 

 

Dopisane 23 sierpnia 2023:

Utworzenie „miejsca awaryjnego” w Rabce Zdrój – kwiecień 1944.

Biuro Genealogiczne w Dziale Ludności i Opieki Społecznej przy Rządzie Generalnego Gubernatorstwa w Krakowie przeniosło istniejące zbiory metryk do miejsca awaryjnego w Bad Rabka w powiecie Nowy Targ, dystrykt Kraków, około 70 km od Krakowa. Tam w Kindersanatorium III, dawnej klinice chorób płuc, udostępniono trzy pomieszczenia Biuru Genealogicznemu do zabezpieczenia dokumentacji pisemnej. Układ tych pomieszczeń wynika z załączonego szkicu. Pomieszczenia te znajdują się na parterze. Budynek ma cokół z kamienia, ale cały jest obity impregnowanym, ognioodpornym drewnem, w stylu góralskich drewnianych domów. Pozostałe pomieszczenia budynku są dostępne dla innych służb jako miejsce awaryjne, gdzie obecnie przechowywane są meble drewniane, maszyny do pisania itp. Zgłoszono wniosek o zabezpieczenie okien kratami żelaznymi, ponieważ zabezpieczany materiał to bezcenne dokumenty. Straż drugiej służby stacjonującej w budynku przejęła nadzór nad wyżej wymienionymi pomieszczeniami. Zwracam się z prośbą, mając na uwadze przedstawione okoliczności, które uniemożliwiają obecnie przetwarzanie wniosków, o powstrzymanie się od przesyłania kolejnych wniosków o wydanie dokumentów żydowskich, przynajmniej na razie. Po uporządkowaniu i przeglądzie metryk żydowskich zastrzegam sobie prawo do dalszych komunikacji.

Potwierdzenie ewakuacji Sippenstelle Krakau do Janowic Wielkich (Jannowitz), bez daty, zapewne po wrześniu 1944.

 Wywóz akt Sippenstelle z Krakowa - sierpień 1944.

Dopisane 20 lipca 2023:

Poniżej wskazania na trop coburski gdzie schronili się w marcu/kwietniu 1945 roku pracownicy Bevölkerungswesen und Fürsorge GG (pod niego podlegał Sippenstelle Krakau).

„Podczas ucieczki część pracowników urzędu pozostała razem. Pan Weirauch wrócił do nas w Jannowitz w Karkonoszach, gdzie początkowo się osiedliliśmy. Miał ze sobą ciężarówkę, dzięki której kontynuowaliśmy dalszą ucieczkę z Jannowitz. Pod koniec wojny ostatni członkowie urzędu zostali zgromadzeni w Einbergu koło Coburga. Wtedy razem byli małżonkowie Weirauch z dzieckiem, małżonkowie Reuter z dzieckiem, małżeństwo Dolegny, panna Wesseling i ja. Ponadto mieliśmy jeszcze dwóch Ukraińców, którzy pilnowali pojazdu. Czasami dołączał również pan Türk. Po krótkim pobycie w Coburgu przybył wagon towarowy, prawdopodobnie już czekał na nas na dworcu kolejowym, gdy dotarliśmy do Coburga. W tym wagonie znajdowały się akta naszego urzędu oraz wiele "Judenmatrikel" (spisów Żydów?). W każdym razie wagon był pełen akt. Osobiście nie przyjrzałam się zawartości wagonu, ale widziałam paczki akt, które były przewożone przez Ukraińców, w jednym z budynków fabrycznych, gdzie mieliśmy pomieszczenie.“ [Protokoll der Vernehmung von Erna Schnorrenpfeil, geb. Hampel, der Sekretärin von Lothar Weirauch, Staatsanwaltschaft Dortmund vom 08.10.1962] za odpisem w: Rupert Appeltshauser, „Hitlers Helfer der „zweiten Reihe“: Das Fallbeispiel einer belasteten Dienststelle und deren Entsorgung in der fränkischen Provinz”, 201-226, Coburg, 2016.

Co się tyczy wagonu towarowego z pełnym materiałem dokumentacyjnym, L. Weirauch przedstawia jego dalsze losy w swoich przesłuchaniach w ten sposób: "Przyniosłem z Generalnego Gubernatorstwa interesujące pod względem etnicznym dokumenty oraz tajne rzeczy departamentu, a także tajne sprawy Rzeszy do Coburga zamiast zniszczyć je zgodnie z rozkazem w Krakowie. Przekazałem te akta komandu amerykańskiego CIC" („Counter Intelligence Corps” – wywiad kontrwywiadu armii amerykańskiej). [B. Musial, Deutsche Zivilverwaltung und Judenverfolgung im Generalgouvernement].

Dopisane 16 lipca 2023:

Lista ksiąg ze spisu wykonanego przez Baranietzkiego w Archiwum Lwowskim, kolorem zielonym oznaczono księgi które obecnie znajdują się w Archiwum Diecezji Przemyskiej - zostały one w 1943 zwrócone do Przemyśla (księgi zapowiedzi i przez zapewne pomyłkę także zawierające metryki):

https://drive.google.com/file/d/1IYxGGPN0nMM7qshn0XZALlo5d97gy_J7/view?usp=drive_link

Lista 804 ksiąg metrykalnych które Niemcy wywieźli z Lwowa do Krakowa w marcu 1944 roku, obecnie wszystkie księgi z tej listy są zaginione (jeśli ktoś widział jakąkolwiek z tej listy - proszę o kontakt):

https://docs.google.com/spreadsheets/d/1ceAVuDhnY-EA8SnjmQ8ueNeDdXBoFEZvtdpo7XM3vqA/edit?usp=drive_link

Dopisane 15/07/2023:

Jeśli chcecie wesprzeć moje działania poprzez finansowanie planowanych kwerend w archiwach niemieckich (Bundesarchive Koblencja w pierwszej kolejności), poproszę o datek:

https://zrzutka.pl/g2zp5s

Materiały katalogu Baranieckiego obecnie w AN Kraków sygnatura 29/427/74 zawierają spis ksiąg metrykalnych składowanych we Lwowie zagrabionych z Archiwum Diecezji Przemyskiej. Czerwonym podkreśleniem prawdopodobnie oznaczono księgi które dotarły do Krakowa w transporcie z marca 1944 roku, zdjęcia do pobrania z mojego google drive:

https://drive.google.com/drive/folders/1q7hJ00MSmQZnsuRyzdxtRqdbZpZ6FduJ?usp=drive_link

 

Dzięki staraniom dr Kwolka przed 1939 Archiwum Diecezjalne w Przemyślu zgromadziło dużą kolekcję ksiąg metrykalnych z okresu staropolskiego. 

Księgi metrykalne zebrane przez dr Kwolka zostały w 1940 roku wraz z całym archiwum diecezji przemyskiej zostały zrabowane przez sowietów. Umieszczone we Lwowie miały trafić na makulaturę, lecz zajęcie miasta w 1941 przez Niemców uniemożliwiło to. Zostały włączone do zasobu Archiwum we Lwowie a następnie około 1942/3 do Metrikenstelle Lamberg. Na rozkaz dr Randta wysłano je 21 marca 1944 do Sippenstelle Krakau gdzie dotarły bez strat (inne akta Metrikenstelle Lamberg w maju 1944 wywieziono do Rabki a jesienią 1944 do Brzegu gdzie przetrwały wojnę). Akta z Metrikenstelle Krakau końcem sierpnia 1944 wywieziono prawdopodobnie w Sudety (Jannowitz) a następnie w marcu 1945 prawdopodobnie do Coburga w Bawarii a stamtąd pod koniec wojny (kwiecień 1945) prawdopodobnie do Norymbergi. Tam ślad się urywa. Prawie wszystkie księgi metrykalne staropolskie będące przed 1939 w archiwum diecezjalnym są obecnie zaginione. Zachowały się księgi zapowiedzi, oraz akta niemetrykalne. Poniżej lista wywozowa ze Lwowa z marca 1944. 

 

Odnośne metryk i Archiwum Diecezjalnego w Przemyślu to wypisane tutaj księgi nie znajdują się obecnie w Archiwum - ostatnie pewne miejsce przechowywania i data to 27 marca 1944, Kraków.

Potem mam pewne tropy (dość mocne) ale jednak opierające się na zeznaniach pracowników administracji GG, którzy z różnych względów nie zawsze mówili prawdę.

Obawiam się, że z dużym prawdopodobieństwem te zaginione metryki uległy zniszczeniu (wiosną 1945 roku) - nie ma na to jednak żadnych dowodów ani nawet poszlak.

Pełny i dokładny spis zaginionych akt metrykalnych zrabowanych z Archiwum Diecezji Przemyskiej w trakcie II wojny światowej przygotowuje ks. S. Nabywaniec, W. Ziobro z którymi wymieniam się materiałami - spis ten ma zostać dodany do katalogu strat wojennych (http://dzielautracone.gov.pl/).

W poniższym spisie liczba ksiąg podana jest błędna, powstał on w ekspresowym tempie stąd te drobne pomyłki (tak samo błędnie wpisano Rudolowice). Należy także zauważyć, że wzmiankowane tutaj księgi po 1784 z sygnaturami zaczynającymi się na D (ostatnie pozycje) zostały pomiędzy marcem a sierpniem 1944 przewiezione do Rabki skąd wraz z innymi księgami trafiły do Brzegu gdzie odkryto je jesienią 1946 roku - obecnie przechowywane są w AGAD oraz AP Przemyśl.

CDIAL, Lwów /755/1/285, identyczna kopia listy wywozowej jest także w ANK, Kraków.

Oraz notatka z 27 marca 1944 - ostatnia pewna wiadomość o losie zaginionych ksiąg.

Rozkaz wywozu ksiąg z 11 marca 1944 wydany przez niemieckiego szefa archiwów GG  dr Randta:

 

Numer sygnatury	Parafia	Data początkowa	Data końcowa	Liczba ksiąg	Uwagi
384-392	Przemyśl	1636	1777	11
410-413	Albigowa	1661	1784	4
416-419	Babice	1602	1777	4
422-419	Bachorzec	1718	1816	2
425	Baligród	1718	1816	1
430-433	Bieliny	1662	1778	4
439-441	Bieździedza	1694	1785	3
443-446	Biroza	1696	1802	4
455	Blizne	1727	1776	1
458-459	Błażowa	1738	1778	2
462	Blozew	1648	1747	1
464	Boguchwała	1619	1759	1
467-471	Bóbrka	1660	185	5
474-477	Bruchnal	1701	1785	4
484-486	Brzozów	1688	1784	3
506	Brzyska	1739	1777	1
508-509	Chmielnik	1662	1777	3
520-521	Cieklin	1683	1777	2
523-533	Czudec	1649	1785	11
543-547	Czukiew	1682	1785	5
570-575	Dobrzechów	1647	1805	6
577-580	Domaradz	1744	1785	4
584	Drohobycz	1729	1784	1
587-596	Dubiecko	1631	1784	10
600-602	Dublany	1696	1776	3
603	Winniki	1746	1777	1
608	Dudynce	1778	1784	1
610-616	Dukla	1635	1781	17
628-631	Dynów	1701	1776	4
641-647	Dzikowiec	1675	1806	7
653-654	Felsztyn	1681	1777	2
657-658	Futoma	1703	1774	2
662-663	Gac	1895?	1770	2
669	Giedlarowa	1753	1786	1
674-682	Głogów	1684	1796	9
685-691	Gniewczyna	1658	1777	15	15 odnosi się do dwóch pozycji z Gniewczyny
693-700	Gniewczyna	1753	1786
706-707	Gogołów	1657	1772	2
709-712	Golcowa	1590	1784	4
716-721	Gorzyce	1678	1787	6
727-729	Grabownica	1676	1790	3
735-736	Grębów	1768	1775	2
744-751	Grodzisko	1708	1784	8
758	Handzlówka	1777	1784	1
761-763	Harta	1714	1783	3
766-767	Hartlowa	1597	1780	2
769	Hoczew	1633	1756	1
771-774	Humniska	1697	1784	4
779-782	Husaków	1617	1785	4
787-789	Hyzne	1703	1815	4
795-799	Izdebki	1615	1782	5
805-806	Jaćmierz	1719	1786	2
809-839	Jarosław	1616	1780	31
879-888	Jasienica	1621	1785	10
893-895	Jasionów	1666	1784	3
897-899	Jaśliska	1631	1785	3
905	Jasło	1717	1749	1
908	Jawornik	1778	1812	1
921-917	Jaworów	1630	1828	6
921-927	Jezowe	1721	1784	7
934-936	Kalwaria	1688	1793	3
938-939	Kańczuga	1687	1724	2
944-945	Klimkówka	1654	1776	2
951-957	Komarno	1651	1785	7
964-966	Kombornia	1684	1777	3
968	Korczyna	1764	1783	1
971-972	Kosina	1727	1777	2
975-978	Kraczkowa	1658	1781	4
985-987	Krasiczyn	1635	1784	3
995-997	Krasne	1657	1784	3
1000-1001	Krosno	1701	1784	2
1021-1025	Krościenko	1603	1789	3
1029-1035	Krezmienica	1659	1777	7
1051-1052	Krzywcza	1677	1778	2
1059-1060	Laszki	1604	1733	2
1064-1067	Leszawa	1636	1850	4
1070-1081	Leżajsk	1636	1786	2	sygnatury przepisane jak w inwentarzu
1101-1103	Lesko	1663	1784	3
1105	Lubatowa	1622	1777	1
1109-1114	Lubenia	1676	1784	6
1117-1119	Lubla	1610	1835	3
1121-1122	Lutcza	1653	1779	2
1124-1135	Łańcut	1633	1784	2	sygnatury przepisane jak w inwentarzu
1140-1141	Łanowice	1612	1784	2
1144-1149	Łączki	1649	1774	6
1158-1164	Łąka	1684	1805	7
1169-1170	Łężyny	1731	1778	2
1180	Łubienko	1636	1784	1
1183-1185	Majdan Kolbusz.	1756	1786	3
1187	Majdan Sien.	1716	1786	1
1190-1191	Malawa	1720	1786	2
1193-1196	Manasterz	1678	1777	4
1198-1201	Markowa	1657	1776	4
1205-1209	Medenice	1705		5
1223-1231	Miechocin	1593	1784	9
1235-1236	Miejsce	1770	1785	2
1245-1247	Milczyce	1650	1785	3
1257-1262	Mościska	1665	1786	6
1278-1282	Mrowla	1765	1786	5
1284-1287	Mrzygłód	1662	1805	4
1290	Myslatycze	1777	1784	1
1293-1294	Niebieszczany	1716	1777	2
1296-1299	Niebylec	1683	1776	4
1304-1310	Nienadówka	1666	1815	7
1315-1318	Niewodna	1663	1786	6
1320-1324	Niżankowice	1627	1781	5
1338-1341	Nowe Miasto	1754	1786	4
1343-1346	Nowosielce przewor.	1673	1784	4
1352	Nowosielce Koz.	1744	1784	1
1354-1356	Nowotaniec	1693	1786	3
1359-1362	Nozdrzec	1635	1817	4
1365-1368	Odrzykoń	1603	1817	4
1371	Osiek	1720	1751	1
1373	Osobnica	1784	1797	1
1376-1377	Ostrow	1763	1784	2
1384-1386	Pantalowice	1705	1777	3
1390	Pnikur	1685	1772	1
1392-1393	Pniew	1665	1785	2
1396-1404	Polana	1710	1787	9
1407	Poraz	1701	1770	1
1409-1410	Pruchnik	1720	1776	2
1421-1447	Przeworsk	1619	1785	27
1458-1462	Przewrotne	1730	1785	3
1458-1462	Przybyszówka	1628	1786	5
1466-1468	Przysietnica	1698	1787	3
1471-1472	Pysznica	1726	1781	2
1475	Raclawice	1659	1735	1
1481-1484	Radoysl	1728	1786	4	Radomyśl
1487	Radymno	1721	1786	1
1489-1499	Ranizow	1656	1818	11
1504-1506	Rogi	1636	1812	3
1590-1510	Rokietnica	1721	1784	2
1514	Równe	1713	1778	1
1521-1527	Rozwadów	1733	1858	7
1531-1535	Rudki	1682	1784	3
1540-1542	Rudolowice	1692	1784	4
1552	Rumno	1690	1786	1
1554	Rybotycze	1606	1786	1
1558-1562	Rychcice	1659	1784	5
1568-1570	Rymanów	1647	1776	3
1576-1585	Rzeszów	1661	1786	10
1597-1607	Sambor	1571	1782	11
1617-1625	Sanok	1705	1808	9
1632-1636	Sarzyna	1686	1814	5
1642-1644	Sądowa Wisznia	1693	1784	3
1648-1651	Sasiadowice	1716	1792	4
1655-1658	Sieniawa	1668	1784	4
1664-1666	Siennów	1620	1777	3
1672	Sietesz	1748	1777	1
1674-1676	Sławęcin	1661	1784	3
1678-1684	Słocina	1672	1786	7
1691-1698	Sokołów	1657	1784	8
1706	Starasol	1716	1753	1
1711	Staromieście	1751	1786	1
1719-1720	Strzałkowice	1694	1786	2
1723	Strzyżów	1721	1756	1
1728	Święcany	1700	1784	1
1735-1737	Świlcza	1730	1786	3
1740-1742	Szebnie	1650	1776	3
1745-1746	Targowiska	1679	1777	2
1750-1754	Tarnowiec	1654	1784	5
1757	Trzcinice	1653	1776	1
1762-1763	Trzesn	1750	1784	2
1766	Trześniów	1595	1786	1
1768-1773	Tuligłowy ad Komarno	1646	1784	6
1775-1776	Tuligłowy ad Pruchnik	1759	1785	2
1781-1786	Tyczyn	1661	1786	6
1794-1796	Tyrawa Wołoska	1651	1776	3
1798	Uherce	1749	1776	1
1800-1802	Ujkowice	1674	1785	3
1809-1816	Ulanów	1658	1785	8
1820-1822	Urzejowice	1703	1784	3
1831-1837	Wesoła	1613	1784	7
1844-1846	Wielowieś	1675	1776	3
1851-1852	Wojutycze	1646	1742	2
1854	Wola Rafal.	1691	1776	1
1857-1861	Wołkowyja	1708	1836	5
1863	Woloszcza	1705	1736	1
1869	Wrocanka	1717	1778	1
1871-1875	Wrzawy	1675	1787	5
1881-1844	Wysoka k. Łanc.	1651	1786	4
1904	Zabierow	1715	1777	1
1909-1916	Zaczernie	1667	1786	8
1929-1941	Zaleszany	1704	1785	3
1944-1946	Zaleze	1766	1784	3
1950-1953	Zarszyn	1693	1784	4
1955-1958	Zarzecze	1662	1784	4
1962	Zgłobień	1689	1733	1
1964-1967	Zręcin	1662	1774	4
1969	Żmigród Nowy	1698	1774	1
1972-1974	Żmigród Stary	1754	1803	3
1976-1984	Żołynia	1622	1784	9
1988-1990	Żurawica	1620	1784	3
2041-2042	Wola Zarczycka	1673	1759	2
2045	Kobylany	1746	1776	1
2060-2062	Głogów	1754	1800	3
2063-2067	Pstrągowa	1627	1780	5
2073-2074	Jedlicze	1709	1776	2
2075-2078	Jasło	1685	1784	4
2083-2084	Markowa	1773	1820	2
2088	Sąsiadowiec	1665	1710	1
2090	Strzyżów	1777	1784	1
2093-2094	Śliwcza	1700	1786	2
2097	Rokietnica	1686	1721	1
				779
D5: 1/1-7	Bircza	1784	1871	7
D 13:1/1-2/2	Bruchnal	1787	1859	2
D 13:2/1-4	Jaworów	1816	1864	4
D 13:4/1-3	Krakowiec	1784	1880	3
D 13:8/1	Wielkie Oczy	1784	1855	1
D 19:3/1	Krukienice	1826	1830	1
D 19:9/1	Radenice	1782	1811	1
D 28:8/1	Tyrawa Wołoska	1831	1847	1
D 29:6/1-2	Sieniawa	1784	1860	2
D 36:2/1	Milatyn	1786	1837	1
				23